THỰC HƯ CÔNG DỤNG CỦA COLLAGEN

 

Theo bác sĩ da liễu Nguyễn Xuân Quang, Collagen là protein quan trọng, chiếm 1/3 tổng số protein của cơ thể người. Nó là thành phần sợi chính của da, vú, xương, gân, máu, răng, móng, tóc và các nội tạng. Với xương, Collagen chiếm khoảng 90% lượng chất hữu cơ.

Collagen có nhiều tuýp và các chức năng khác nhau ở các bộ phận như liên kết các mô, dây chằng, xương, khớp xương, cơ gân, hàm, răng, mắt, mạch máu, móng, da và tóc.  Collagen giống như một chất keo “dính” các bộ phận cơ thể tạo thành một khối hoàn chỉnh. Nếu không có Collagen, cơ thể chỉ là các phần rời rạc.

Collagen chiếm 70% cấu trúc của da, phân bố đều ở lớp trung bì của da dưới dạng các bó sợi nén chặt. Đảm nhận việc tạo ra sự đàn hồi, Collagen cùng với elastin (sợi đàn hồi) đóng vai trò then chốt, tạo liên kết chéo giữ chặt lớp trung bì và thượng bì để tạo nên cấu trúc bền vững cho làn da. Nhờ đó mà làn da chúng ta được đàn hồi, săn chắc và căng mọng.

Khi bôi, việc hấp thu collagen qua da xuống được lớp hạ bì là rất khó.

Bác sĩ Quang cho biết, từ tuổi 18-20 trở đi quá, trình phân hủy Collagen - elastin diễn ra nhanh hơn quá trình sinh tổng hợp lại chúng. Kết quả là mật độ và số lượng các sợi này giảm dần theo thời gian nên cấu trúc của nó không còn bền vững và chặt chẽ nữa. Điều này biểu hiện ra bên ngoài (từ tuổi 30 trở đi) là da không còn rạng rỡ mà khô, nhăn và chảy sệ. Các nếp nhăn bắt đầu xuất hiện nhất là vùng mắt, vùng cổ, khóe miệng, vòm trán, tay, gót chân, lỗ chân lông nở rộng, mí mắt sụp, mông, ngực chảy xệ không còn đầy đặn và săn chắc... Sau tuổi 40 lượng Collagen chỉ còn 70% so với lúc tuổi 20.

Phân tích thêm về Collagen, tiến sĩ Nguyễn Hoàng Anh, Phó giám đốc Trung tâm Quốc gia về Thông tin thuốc và Theo dõi phản ứng có hại của thuốc, cho biết, trong ngành y dược, Collagen được sử dụng làm vật liệu để cầm máu sau phẫu thuật. Trên thị trường hiện nay, có dạng thực phẩm chức năng đường uống có Collagen, hỗ trợ cải thiện chức năng khớp và giảm đau trong thoái hóa khớp ở người cao tuổi, nhưng dùng dạng thủy phân và với liều rất cao, khoảng 10 g một ngày. Còn khi sử dụng với mục đích thẩm mỹ, người ta thường tiêm trực tiếp Collagen vào hạ bì (lớp dưới da) để điều trị sẹo và các bất thường của da.

Collagen có nhiều trong da, giúp da căng mịn, đảm bảo tính đàn hồi. Lượng Collagen trong cơ thể chủ yếu tổng hợp từ thức ăn nếu chế độ ăn đầy đủ. Khi tuổi cao, thành phần này giảm đi nên người cao tuổi da nhăn và khô hơn. Từ đó, người ta quan niệm nếu thiếu thì bù lại bằng qua đường uống hay bôi mỹ phẩm chứa Collagen với hy vọng làm da săn chắc, tươi mịn hơn.

Tuy nhiên, theo tiến sĩ Hoàng Anh, qua đường uống, khi vào dạ dày, Collagen sẽ phân hủy thành các axit amin và axit amin này được hấp thu vào trong cơ thể. Tới nay, chưa có bằng chứng khoa học nào cho thấy axit amin sau khi hấp thu vào máu sẽ được tổng hợp trở lại thành Collagen để có thể mang lại các tác dụng như mong muốn.

Còn khi bôi, việc hấp thu Collagen qua da xuống được lớp hạ bì là rất khó. Bản thân Collagen là các phân tử cồng kềnh, không thấm qua được các lớp của da. Vì thế, khi bôi, các chế phẩm Collagen không tạo ra được tác dụng như tự nhiên mà chỉ có tác dụng giữ ẩm, giúp da không khô.

Tiến sĩ Hoàng Anh cũng cho rằng Collagen là một protit tự nhiên, hoàn toàn có thể bổ sung được qua đường thực phẩm. Vì vậy, nếu đảm bảo được chế độ ăn đầy đủ chất đạm thì không cần lo nghĩ nhiều đến lượng Collagen cần thiết đưa vào cơ thể. Ở người cao tuổi, khi quá trình hấp thu và protit giảm, có thể có nhu cầu bổ sung Collagen.

Theo bác sĩ da liễu Nguyễn Xuân Quang, có 3 biện pháp cơ bản để khắc phục tình trạng thiếu hụt Collagen, gồm: 

- Hạn chế các tác nhân làm giảm Collagen như: chống nắng, căng thẳng, sử dụng các hóa chất không phù hợp...

- Tăng cường kích thích tái tạo cơ thể sản sinh Collagen và elastin bằng các công nghệ tái tạo và đặc biệt chăm sóc da đúng cách đều đặn. Ngày nay có rất nhiều phương pháp mới giúp kích thích tái tạo tăng sinh Collagen một cách tự nhiên bằng ánh sáng, nhiệt, laser, dermaroller, edermastamps...

- Bổ sung cung cấp Collagen nhân tạo bằng đường uống hoặc đưa trực tiếp tới vị trí cần bổ sung. Bác sĩ Quang cho biết đúng là các phân tử Collagen khá cồng kềnh khó thấm qua các lớp của da nhưng hiện nay, người ta dùng các công nghệ hiện đại để dẫn xuất đưa chất này vào da mang lại hiệu quả tốt. 

Nhiều chị em đang tìm đến biện pháp thứ ba này, coi Collagen là thần dược tái tạo sắc đẹp. Tuy vậy, "cần hiểu rõ rằng sản phẩm nhân tạo không thể giống như của cơ thể bạn nên nó sẽ có yếu tố đào thải hoặc không thích ứng. Vì vậy khi dùng cần chú ý tới: Chỉ định, chống chỉ định, liều lượng, nguồn gốc của sản phẩm, sự kết hợp với các thành phần khác như thế nào vì một sản phẩm thường không chỉ có Collagen mà còn kết hợp với các hoạt chất khác", bác sĩ Quang nhấn mạnh.

Ông cho biết, một số chị em uống Collagen phản hồi là loại nước này "nóng" khiến họ bị mụn mà không hiểu rằng bản chất sản phẩm chứa Collagen có khả năng kích thích tăng tuyến bã đột ngột và gây mụn. Những người da đã bị mụn, sử dụng sản phẩm này càng khiến tình trạng nặng thêm.

Để sử dụng Collagen an toàn, tiến sĩ Hoàng Anh lưu ý, bản chất của Collagen là một protit - một thứ lạ với cơ thể. Bởi thế, các sản phẩm này chỉ có thể đạt được tính an toàn nếu sản xuất đảm bảo được các yếu tố an toàn vệ sinh và được kiểm nghiệm kỹ càng chất lượng trước khi đưa ra thị trường. Hiện nay, các sản phẩm này chủ yếu sản xuất từ da, xương của bò, lợn... nên càng cần đảm bảo về chất lượng, vệ sinh để không lẫn các vi sinh vật, đặc biệt là virus gây bệnh bò điên ở người. Vì thế, khi lựa chọn, chị em cần hết sức chú ý đến nguồn gốc sản phẩm, ưu tiên lựa chọn những sản phẩm đã được Bộ Y tế cấp phép lưu hành ở Việt Nam. Hạn chế những sản phẩm có nguồn gốc không rõ ràng qua xách tay và mạng Internet.

Ở một số người nhạy cảm có thể có phản ứng dị ứng khi dùng Collagen, theo tiến sĩ Hoàng Anh. Khi bôi trên da có thể nổi mẩn đỏ, bọng nước, hoặc uống thì ngứa ngáy khó chịu, nặng hơn là đỏ da toàn thân, mụn nước toàn thân. Vì vậy, những người dễ bị dị ứng cần thận trọng khi dùng qua cả đường uống và bôi. Khi sử dụng, nếu có biểu hiện dị ứng như nổi mụn đỏ, bọng nước, ngứa... thì ngừng ngay, gặp bác sĩ da liễu để xử trí.